Có một thực tế rằng so với mua máy để bàn, chọn mua laptop khó hơn nhiều. Đối với máy bàn, người dùng chăm xem tin công nghệ có thể thừa sức build dàn máy phù hợp nhu cầu, túi tiền trong vòng vài phút. Song sang đến laptop các hiểu biết này không thể áp dụng được nữa. Ngoài vấn đề cấu hình laptop còn rất nhiều yếu tố khác, đặc biệt các thành phần như thiết kế, kết cấu, nhiệt độ, bàn phím, touchpad, loa… tóm lại là những thứ yêu cầu trải nghiệm để đưa ra đánh giá thì không ai tư vấn được (nếu có thì độ tin cậy cũng chỉ 50% là nhiều). Vì vậy về cơ bản người dùng nên tự trang bị thông tin, tự mình tìm hiểu và đưa ra quyết định. Dưới đây là một vài tiêu chí cần cân nhắc, yếu tố nên chọn và yếu tố nên tránh. Đây không phải một bài viết chung chung, tin rằng sẽ giúp ích rất nhiều cho độc giả ít kinh nghiệm.
Xác định mình cần gì, có bao nhiêu tiền
Lưu ý đầu tiên này sơ đẳng, cơ bản đến mức bạn đọc có thể phì cười. Thế mà không ít bạn khi mua máy lại quên mất nó! Đa số trường hợp đề nghị tôi tư vấn chọn laptop (cả bạn đọc lẫn bạn bè ngoài đời) đều đưa ra câu hỏi “Mình có chừng này tiền, bạn cho hỏi mua laptop nào hợp lý nhất?”. Hầu như không ai cung cấp cho tôi biết các thông tin cần thiết như mua máy để làm việc gì, có yêu cầu gì đặc biệt hay không…
Không có một công thức chung nào cho việc chọn mua máy tính xách tay nói riêng và đồ điện tử nói chung. Không có một sản phẩm nào tốt nhất, phù hợp nhất cho mọi người dùng trong phân khúc của nó:
– Bạn mua máy để giải trí, duyệt web, soạn thảo,tìm kiếm tài liệu, coding? Cấu hình Core i3, đồ họa onboard là đủ. Hãy hướng đến các tiêu chí khác nữa như thiết kế đẹp, vỏ nhôm, loa tốt, mát, nhẹ…
– Bạn mua máy để học đồ họa, render, encode? Cố gắng chọn CPU càng mạnh càng tốt, phải tính đến việc chấp nhận hi sinh hình thức, vỏ nhựa, nhiệt độ nóng… (người nào đủ tiền mua laptop vừa đẹp, vừa mạnh vừa tốt thì tôi không bàn đến).
– Nếu mua máy để chơi game? Tiêu chí lại khác: phải cân đối giữa CPU và VGA, loa, nhiệt độ (máy chơi game thường rất nóng, ra mồ hôi tay)…
Còn một điều nữa cũng rất quan trọng: đừng trả tiền cho những thứ bạn không dùng đến. Có 15 triệu trong tay không có nghĩa bạn phải dùng hết số tiền đó, cố chọn laptop càng gần 15 triệu càng tốt. Card đồ họa rời làm máy nặng hơn, nóng hơn, tốn pin hơn trong khi có thể bạn không cần dùng đến nó. Chip Core i5, Core i7 mạnh hơn Core i3 nhưng liệu tác vụ hàng ngày có yêu cầu đến thế không? Thay vào đó bạn có thể đầu tư cho một chiếc SSD và caddy bay (gắn ổ cứng vào khay DVD), người viết tin rằng đối với nhiều bạn giải pháp đó hiệu quả hơn nhiều so với Core i5, Core i7, card đồ họa rời.
Chọn CPU Ivy Bridge
Về hiệu năng, các CPU Ivy Bridge chẳng hơn mấy so với Sandy Bridge nhưng chúng tốn ít điện hơn và đồ họa tích hợp HD 4000 mạnh hơn Sandy Bridge nhiều. Hiện nay có nhiều cửa hàng máy tính khuyến mại laptop chip Sandy Bridge + card đồ họa rời 1 hay 2 GB, giá chỉ ngang chip Ivy Bridge + đồ họa tích hợp. Điều này khiến nhiều người mua xiêu lòng mà không hề biết rằng card rời đó có thể còn yếu hơn cả HD 4000, và chiếc máy của họ ngoài nặng hơn, nóng hơn, tốn pin hơn thì chẳng có gì hơn máy Ivy Bridge đồ họa onboard! Đại lý bán hàng thừa biết điều này, và họ cố đẩy các model cũ đi càng nhanh càng tốt. Vì vậy lời khuyên của tôi là hãy quên các model Sandy Bridge đời cũ đi dù chúng có đang khuyến mại.
Cân nhắc & thận trọng với card đồ họa rời
Nội dung mục này tôi đều đã trình bày hết ý ở phía trên nên chỉ nhắc lại:
– Đừng mua laptop có card đồ họa rời nếu bạn không cần dùng đến nó. Các nội dung như giải trí, duyệt web, soạn thảo,tìm kiếm tài liệu, coding… đồ họa tích hợp thừa sức gánh vác. Đối với các nhu cầu trên đồ họa rời chỉ gây nặng máy, nóng, tốn pin chứ chẳng có tác dụng gì. Không những thế nó còn tác động đến các vấn đề khác như vỏ nhựa, loa & bàn phím kém hơn, build quality kém hơn (so sánh 2 máy cùng giá).
– Tìm hiểu kĩ về hiệu năng card rời trước khi mua, có thể nó chẳng hơn đồ họa tích hợp là bao nhưng nhà sản xuất vẫn cho thêm vào để kích thích người dùng mua máy.
Bộ nhớ RAM? Phải ít nhất 4 GB!
Với kinh nghiệm sử dụng và tổng hợp ý kiến của tôi, 2 GB RAM là quá ít cho các hệ thống chạy windows 7, đặc biệt là laptop phải chạy nhiều ứng dụng nền của hãng. Hơn thế nữa hầu như tất cả các mẫu laptop ở Việt Nam nếu được trang bị sẵn hệ điều hành bản quyền thì đều là windows 7 64 bit. Những ai từng dùng hệ điều hành 64 bit với 2 GB RAM hẳn thấm thía cảm giác “chỉ muốn đập máy”.
Vì thế vào thời điểm này, 4 GB RAM là tối thiểu cho chiếc laptop của bạn. Bạn có thể bắt gặp nhiều sản phẩm trang bị Core i5, Core i7 nhưng chỉ 2 GB RAM, hãy loại chúng từ vòng gửi xe!
Cố gắng tránh xa ổ cứng 5400 vòng/phút nếu có thể
Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao laptop cấu hình cao, chip Core i nhiều khi chạy còn chậm hơn cả máy bàn Core 2 Duo? Thủ phạm chính là chiếc ổ cứng! Các ổ cứng cơ học 2,5 inch trên laptop mắc phải bài toán điện năng, nhiệt lượng và độ ồn nên hoạt động rất chậm chạp. Cùng tốc độ 7200 vòng/phút HDD laptop vẫn còn thua máy bàn nhiều chứ đừng nói đến 5400 vòng/phút. Tôi đang sở hữu một laptop ổ cứng 5400 vòng/phút. Đối với tôi việc khởi động máy, mở ứng dụng, lưu công việc, bật một file tài liệu lớn, copy dữ liệu… thực sự là một cực hình, và tôi khuyên bạn tránh xa chúng.
Nói không với màn hình gương
So sánh với màn hình nhám, không thể phủ nhận màn hình gương cho hình ảnh đẹp hơn, sắc nét hơn, tương phản tốt hơn nhưng những phiền toái mang lại cũng không ít.
– Đầu tiên phải kể đến khả năng lấy dấu vân tay siêu đẳng của chúng: chỉ cần chạm nhẹ cũng in dấu, trong khi sử dụng laptop thì mồ hôi tay là không thể tránh khỏi. Không chỉ vân tay mà bụi bám trên màn hình dù rất ít cũng hiện rõ mồn một.
– Kế đến, bạn sẽ cảm thấy rất khó chịu khi có nguồn sáng đối diện màn hình bởi tính phản chiếu của nó. Không gian sau lưng bạn sẽ hiện rõ mồn một, còn những gì trên màn hình thì không! Sử dụng ngoài trời ư? Đây là ý tưởng tồi tệ nhất đối với các laptop này. Bạn có thể khắc phục bằng cách tránh dùng laptop ở ngoài trời ư? Ý tưởng này còn tồi tệ hơn…
Có thể tôi quá khắt khe, nhưng laptop là thiết bị di động nên phải thích nghi được mọi điều kiện môi trường. Vi thế theo tôi bạn hãy tránh những mẫu màn hình này ra, hoặc chí ít cũng dùng thử thật kĩ để biết mình có chịu đựng được hay không.
Màn hình nhám cho hình ảnh không đẹp bằng.
Nhưng màn hình gương phản chiếu rất mạnh.
Bàn phím, touchpad và loa: dùng thử trước khi ra quyết định
Bàn phím và touchpad là 2 yếu tố đầu tiên quyết định độ hài lòng của chủ nhân với chiếc máy, nhiều khi còn được đặt trên cấu hình và nhiều yếu tố khác nữa. Nếu không kiểm tra kĩ và chọn phải bàn phím và touchpad tồi, laptop của bạn dù mạnh đến mấy, đẹp đến mấy dùng cũng rất khó chịu. Bạn cho rằng ngồi gõ thử từng máy để cảm nhận so sánh quá là phiền phức nhiêu khê? Tốt thôi! Có thể bạn vừa ném 1 nửa giá trị chiếc máy hơn chục triệu qua cửa sổ.
Song song với bàn phím và touchpad, bạn cũng nên nghe thử vài bài hát rồi mới đưa ra quyết định (tốt nhất nên có ít nhất 1 bài nặng treble và 1 bài nặng bass để đánh giá toàn diện và chính xác). Tôi chưa thấy ai dùng laptop lại không nghe nhạc cả, và tôi cũng ít gặp ai nghe nhạc lại không yêu cầu nghe hay.
8/ Đánh giá đúng tầm quan trọng của thiết kế máy, chất liệu vỏ, kích thước khối lượng
Khi đánh giá 2 laptop cùng giá, mọi người thường có xu hướng so sánh cấu hình rồi đưa ra nhận xét: “máy này đắt, máy kia rẻ”. Giá trị của sản phẩm không chỉ nằm ở đó mà còn nhiều yếu tố khác như thiết kế đẹp hay không, kết cấu vững chãi hay không, vỏ nhựa hay vỏ nhôm, nặng hay nhẹ… Như tôi đã nhắc đến ở đầu bài viết, trừ khi bạn cần cấu hình mạnh mà không có nhiều tiền, hãy đặt cao các yếu tố này, thậm chí có thể cao hơn tiêu chí cấu hình nữa vì chip Core i3 và HD 4000 quá đủ đáp ứng mọi tác vụ trừ game nặng, render, encode, dựng đồ họa.